Jacques Van Offelen en de 25% belastingvermindering

Op 9 augustus 1949, twee dagen voor het aantreden van de nieuwe regering, verdedigt en verklaart de liberale politicus en econoom Jacques Van Offelen de voorgestelde 25% belastingvermindering tijdens een radiotoespraak voor het INR / NIR. De Franstalige, naar Brussel verhuisde Antwerpenaar Van Offelen werkt op dat moment verder aan zijn opgang binnen de Liberale Partij.

Hij is sinds februari 1945 secretaris van de Antwerpse liberaal Robert Godding en wordt bij de vorming van de regering Eyskens I door Albert Devèze, vicepremier en minister van Defensie, benoemd als diens kabinetschef. Daarnaast is Van Offelen zeer actief als spreker, zowel op diverse partij- en andere bijeenkomsten als voor de radio en (later) televisie, en als auteur van vrije politieke tribunes voor de kranten La Dernière Heure en Lloyd Anversois. Daarbij gaat zijn aandacht vooral - gezien zijn vorming als econoom - naar binnen- en buitenlandse economische onderwerpen. In zijn memoires vertelt hij hoe hij dit zag als een investering om bij het publiek bekendheid te verwerven, om bij een volgende verkiezing verkozen te worden.

De vrije politieke tribune van Van Offelen voor het INR / NIR van 9 augustus 1949 bouwt verder op een tekst die hij tijdens de voorgaande week in de liberale krant La Dernière Heure publiceerde. Hij begint met de geruststelling dat de door de Liberale Partij beloofde belastingvermindering geen impact zou hebben op lonen, werkloosheidsuitkeringen en pensioenen, zoals door tegenstanders aangevoerd wordt. Van Offelen brengt aan dat de hele operatie gerealiseerd kan worden door de geleidelijke afschaffing van de na de oorlog toegekende economische subsidies. Deze mochten volgens hem slechts tijdelijk ingeschakeld worden om de prijzen onder controle te houden en zijn ondertussen dus achterhaald. Het gaat dan onder andere over de steenkoolsector (waar de subsidies vernieuwing en reorganisaties tegenhouden) en de spoorwegen (waar hij besparingen, een beperkte tariefverhoging en structuurhervormingen met onder andere het sluiten van verlieslatende lijnen voorstelt).

Ook de compensatievergoedingen moeten verder afgebouwd worden. Deze werden in 1947 (op het moment van de schrapping van de directe subsidies voor heel wat voedingsmiddelen) ingesteld om de levensstandaard van loontrekkenden, gepensioneerden enz. te verhogen. De bevoorradings- en importsubsidies moeten er volgens Van Offelen eveneens aan geloven. Tot slot wijst hij naar de slecht beheerde en slecht gecontroleerde sociale zekerheid om besparingen te realiseren. Hij besluit met ‘La réduction des impôts n’est donc pas un mythe. Elle est possible et immédiatement réalisable’ en voegt eraan toe dat daarvoor uiteraard een begroting in evenwicht nodig is, met de vinger wijzend naar de uittredende rooms-rode regering Spaak.

Het archief van Jacques Van Offelen bevat een dossier met verschillende versies van zijn tekst, samen met een hele reeks persknipsels over zijn radio-optreden. Terwijl de beurskrant L’Echo de la Bourse, de Antwerpse liberale krant Le Matin en het burgerlijke liberale Journal de Bruges Van Offelen positief benaderen (‘le distingué spécialiste’, ‘son exposé est en lui-même suffisamment explicite pour qu’il rallie les plus sceptiques’) en de toespraak parafraseren of citeren, en de eveneens liberale Journal de Peruwelz en La Nouvelle Gazette de Bruxelles de tekst van de toespraak als dusdanig publiceren, is een heel ander geluid te horen in de socialistische krant Vooruit van 18 augustus 1949.

Onder de titel De 25 t.h. van de liberalen werpt de socialistische volksvertegenwoordiger Roger De Kinder een zeer kritische - bij momenten cynische - en inhoudelijk sterk onderbouwde blik op de liberale belastingverlaging en de voorstellen van Van Offelen. Het typische contrast tussen de liberale en de socialistische visie op het aanwenden van belastinggeld komt bij de vergelijking van het discours van Van Offelen en De Kinder duidelijk naar voren. De Kinder wijst trouwens ook op de bizarre timing van de toespraak ten opzichte van de aan de gang zijnde regeringsvorming. Van Offelen bracht zijn toespraak namelijk op een moment waarop al duidelijk was dat de in de steigers staande rooms-blauwe regering Eyskens de 25 % belastingvermindering niet zou (kunnen) realiseren. Of hoe verkiezingspropaganda niet stopt na afloop van de verkiezingen …